به نقل از اگنا، پیمان ذوالفقاریان ، کارشناس خوراک دام، طیور و آبزیان درباره فعالیت کارخانجات خوراک دام طیور و آبزیان و چالش های موجود در این حوزه؛ یادداشتی را برای پایگاه اطلاع رسانی کشاورزی ایران آماده کرده است. این گزارش نگاهی اجمالی به این حوزه دارد و ابعاد مختلف این مبحث را مورد ارزیابی قرار می دهد.
در طول سال ها، اقتصاد کشور در مسیر دستیابی به رشد پایدار و ارتقای استاندارد سطح زندگی مردم، دستاورد ها و پیشرفت های قابل توجهی داشته است. توسعه زیرساخت ها و زیربناهایی همچون شهرسازی، شبکه راه آهن، راه ها، بنادر، فرودگاه ها، سدها و شبکه های آبیاری، ارتباطات و مخابرات ، شبکه توزیع و انتقال انرژی، توسعه دانشگاه ها و مراکز علمی و آموزشی ، ارتقای سطح بهداشت عمومی و افزایش امید به زندگی ، گسترش صنایع واسطه ای مانند پتروشیمی ها، صنایع فولاد و فلزات اساسی و…، وجود ظرفیت های قابل ملاحظه در صنایع ساخت تجهیزات و ماشین آلات صنعتی، انباشت سرمایه مناسب در بخش ساختمان و خدمات فنی و مهندسی ، وجود تعداد زیادی واحد تحقیق و توسعه، وجود ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری صنعتی، سرمایه گذاری های عظیم صورت پذیرفته در زمینه توسعه محصولات کشاورزی و دامی و صنایع تبدیلی ، و وجود صنایع و ظرفیت های ایجاد شده در نفت و گاز و معادن تنها نمونه ای از این دستاوردها است.
علی رغم این دستاورد ها نباید فراموش نمود که اقتصاد کشورهای نفت خیز به لحاظ کسب درآمدهای ارزی به تولید و صادرات نفت وابسته است.با توجه به نوسانات قیمت نفت سیاست جایگزینی صادرات غیرنفتی جهت تامین ارز مورد نیاز اقتصاد های وابسته به نفت بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. آنچه در این راستا از اهمیت خاصی برخوردار است ،گزینش و مدیریت صحیح منابع موجود ارزی و غیر ارزی در گردش امور تولید و برنامه ریزی و سازما ندهی منطقی نیروی کار و سایر عوامل تولید در جهت تولید هرچه بیشتر کالا ها و خدمات با کیفیت بالاتر و امکان عرضه آن در بازارهای جهانی است.علاوه بر آن بازار یابی کالا های ساخته شده نیز از اهمیت برخوردار است.البته برای رقابت با رقیای جهانی باید سیاست های حمایتی از صادرات غیر نفتی اتخاذ گردد.
یکی از این ابزار های حمایتی که موجب معرفی محصولات در سطح بین المللی شده و بستر حمایت از صادرات محسوب می گردد ،انجام تبلیغات موثر و بازار یابی کالاها و خدمات در نمایشگاه ها است.نمایشگاه ها رویداد های چند بعدی هستند که اثرات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مناسبی را در تجارت بین الملل دارند.
در ایران نیز یکی از استراتژی های اقتصاد مقاومتی ،تبدیل وضعیت تولید به حالت جهش صادراتی است و این مصداق درون زایی و برونگری اقتصاد ملی محسوب می گردد.
از ابزار های کارامد و موثر برای تحقق جهش صادراتی استفاده از فضاهایی است که ارتباط مستقیم بین عرضه کننده ،متقاضی کالا و خدمات را فراهم سازد.فعالیت نمایشگاهی موجبات پویایی بخش های مختلف اقتصاد را از طریق دیگاه فناورانه به موضوع روابط تجاری فراهم می سازد.
در صورتی که الگو های مناسب اقتصادی در برگزاری نمایشگاه ها مورد توجه قرار گیرد،زمینه های افزایش صادرات و نتیجتا دست یابی به رشد و توسعه پایدار فراهم می گردد.
به اعتقاد صاحب نظران بازار یابی موفقیت تجاری در نمایشگاه ها شامل موارد متعددی از جمله افزایش سهم فروش ،جذب مشتری جدید ،افزایش اطلاعات در مورد رقبا ومحصولات جدید و کسب شهرت می باشد.
البته باید توجه نمود که علاوه بر نقش های تجاری نمایشگاه ها باعث ارتقا سطح اطلاعات و دانش عمومی ، علمی و فنی بازدید کنندگان می گردد.
بر طبق ارزیابی فدراسیون بین المللی خوراک دام وطیور و آبزیان ، روند تولید خوراک دام و طیور و آبزیان صنعتی جهان دارای رشد ۴۰ درصدی طی ۲۰ ساله اخیر بوده است، بنحوی که در سال ۲۰۱۵ حدود یک میلیارد تن انواع خوراک دام و طیور و آبزیان در جهان تولید گشته است. در حال حاضر حدود ۸۴ تولید کننده با ظرفیتی بیش ازیک میلیون تن در سال فعالیت می نمایند. در سال ۲۰۱۲ منطقه آسیا و پاسیفیک در رتبه اول تولید قرار داشته وبیش از یک چهارم تولیدات صنایع آن در رابطه با طیور می باشد.
اولین کارخانه تولید صنعتی خوراک دام و طیور و آبزیان ایران در دهه ۱۳۳۰ و همزمان با شروع صنعتی سازی فرآیند تولید محصولات پروتئینی به بهره برداری رسید.و بدین ترتیب با تولید خوراک طیور نخستین خوراک صنعتی وارد بازار شد.
بر طبق گزارش سمینار سال ۱۳۶۳ خوراک دام در سال ۱۳۵۵ حدودا بیست واحد تولیدی بیش از ۱/۲ میلیون تن محصولات صنعتی را روانه بازار نمودند.
رشد صنایع خوراک دام وطیور و آبزیان کشور بعد از انقلاب اسلامی با سرعت قابل ملاحضه ای افزایش یافت بنحوی که طبق گزارش مراجع مرتبط در سال ۱۳۹۴ حدود ۸ میلیون تن خوراک صنعتی تولید شد که از این میزان ۶۰ درصد مربوط به بخش دام و ۴۰ درصد مربوط به طیور وآبزیان بوده است.از خوراک دام تولیدی ۷۰ درصد بصورت پلت و ۳۰ درصد آن بصورت پودری تولید شده و از خوراک طیور تولیدی ۹۱ درصد آن پلت بوده است.در سال ۱۳۹۳ متوسط قیمت صادرات هرکیلو خوراک دام و طیور معادل ۵۵ سنت (دلار امریکا) بوده است.
کشور ما به لحاظ دامپرورى و تولید فرآورده هاى دامی، داراى مزایاى نسبى فراوانى است، به طورى که تقریبا تمام دام هاى ارزشمند در ایران قابل پرورش و نگهدارى هستند. حوزه دامپرورى بدون شک یکى از مهمترین بخش هاى اقتصادى کشور است و نیز نقش این حوزه در تامین نیازهاى غذایى و پروتئین کشور و اهمیت استراتژیک آن در حفظ استقلال ملى شایان توجه است.در این خصوص آمارها نشان از سهم ۱۱ درصدی کشاورزی از تولید ناخالص ملی دارد ضمن این که صنعت دامپروری به دلیل گستردگی از اشتغال زایی بالایی نیز برخوردار است.صنعت خوراک دام و طیور وآبزیان ایران با سابقه ای بیش از نیم قرن فعالیت صنعتی ،جایگاه ویژه ای در ایجاد ارزش افزوده در زنجیره صنایع تبدیلی کشاورزی ایفا می نماید.ارقام صادراتی منابع رسمی در مورد صادرات بخش خوراک دام صنعتی نشان دهنده رشد پنج برابری صادرات انواع خوراک دام و طیور وآبزیان طی سال ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۴ بوده است. در حال حاضر در صورت تسهیل فرآیند صادرات محصولات صنایع خوراک دام و طیور وآبزیان ،افق روشنی برای افزایش ظرفیت صادراتی با استفاده از ورود موقت مواد اولیه و فرآوری بقایای کشاورزی داخلی جهت صادرات مجدد محصولات با ارزش افزوده امکانپذیر می گردد.
راهکار هایی که موجب بهبود توان صادراتی صنایع خوراک دام و طیور و آبزیان می گردد ؛به شرح زیر می باشد:
۲-چابک سازی در زمینه کاهش تشریفات اداری و صدور گواهی مبدا
۳-افزایش اعتبار زمانی برگ سبز خروج کالا و ایجاد امکان حمل مرحله ای کالا
۴-عدم اخذ تعرفه تجمیعی ازمواد اولیه تهیه شده از بازار آزاد
۵-عدم اخذ عوارض صادرات از خوراک دامی که بر مبنای مواد اولیه غیر یارانه ای
۶-ایجاد زیرساخت های مناسب در مرزهای خروجی (انبارداری)
۷-در نطر گرفتن ساعات کارمخصوص ایام تعطیل
۸-ایجاد تسهیلات برای حضور در نمایشگاه های بین المللی داخلی و خارجی